Na co właściwie czekałem aż tak długo?

 

W zeszłym tygodniu ukazał się podcast z moim nagraniem, który reklamowałem na swoim blogu. Nie miałem pojęcia, że tak wiele osób słucha pani Karoliny Głowackiej, która nagrała tę rozmowę.

Nagrała to zresztą za mało powiedziane, bo przede wszystkim była bardzo dobrym Rozmówcą (wybaczcie mi, ale nie żadną „rozmówczynią”, bo takiego słowa po prostu nie ma!!). Zadawała świetne pytania i naprawdę chciała coś zrozumieć.

Widocznie wiele osób tak sądzi, ponieważ nawet nieznajomi zatrzymywali mnie na korytarzach Instytutu, żeby powiedzieć, że to była dobra rozmowa. Sądzę, że głównie dzięki pani Karolinie, choć nie zaprzeczam, że i ja się odzywałem.

Myślę jednak, a mam bardzo duże doświadczenie! w tym względzie, że najważniejsze są pytania. Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że nie da się w żaden sposób mądrze odpowiedzieć na głupie pytanie! Są dwa rozwiązania - można nie mówić nic, albo po prostu odpowiedzieć głupio. Inaczej się po prostu nie da.

Zawsze w tym momencie przypomina mi się znany przykład Roberta Mazurka (podobno jak najbardziej prawdziwy!) - „Podczas II Wojny Światowej zginęło 6 milionów mieszkańców Polski, dużo to czy mało?”. Spróbujcie mądrze odpowiedzieć na to pytanie, to zrozumiecie o co mi chodzi. A takie pytania pojawiają się naprawdę często.

Tak czy owak bardzo dziękuję pani Karolinie. Jednak nawet najlepsze pytania i, powiedzmy, całkiem słuszne odpowiedzi, często wymagają dodatkowych komentarzy.

Najtrudniejsze pytanie związane z nagraniem zadał mi Czarny Piotruś. Czarny Piotruś jest moim rezydentem (choć tak naprawdę jest już specjalistą, no ale nie zdawał jeszcze egzaminu) i pewnie odziedziczy po mnie Pracownię Elektrowstrząsów (o ile będzie chciał).

Piotr spędził niemal dwa lata w Amsterdamie, ale już wrócił i chce wiedzieć „wszystko”. Chyba też tak kiedyś miałem, więc się nie śmieję. No…prawie.

• W tym wywiadzie powiedział pan profesor, że są takie rzeczy w psychiatrii, które zrozumiał pan dopiero po wielu, wielu latach. To które to są??

Rozumiem, że Piotruś chce po prostu iść na skróty. Zamiast czekać „wiele, wiele” lat, dowie się już dziś i będzie w domu. Nie wiem czy tak się w ogóle da, ale rzeczywiście winny jestem jakąś sensowną odpowiedź.

Sensowną niestety nie oznacza łatwą. Łatwo nie potrafię. Nie wiem nawet czy potrafię trudno, bo jeszcze w ogóle nie próbowałem. Wiem, że naprawdę tak jest - to znaczy, że są rzeczy, które dla mnie były zupełnie nieoczywiste. To też może być całkiem indywidualne. Może inni wcale tak nie mają.

Pierwsza myśl, która przychodzi mi do głowy w związku z tymi dziwnymi rzeczami jest taka, że bardzo dużo czasu zajęło mi zrozumienie, że ludzie chorzy psychicznie są inni.

Właśnie nie tacy sami tylko inni. Bo wewnętrzne założenie miałem takie, że są tacy sami. To zupełnie nie wynika u mnie z politycznej poprawności, bo ja jestem zupełnie niepoprawny, ale raczej z doświadczeń własnych.

Chodziłem do przedszkola dla niewidomych, byłem tam jedynym widzącym dzieckiem. Mieszkałem na terenie Zakładu dla Niewidomych w Laskach i znaczna większość moich kolegów z dzieciństwa nie widziała. Moja Siostra, nieżyjąca już Marysia, miała zespół Downa, a mój brat jest osobą autystyczną.

Teraz tak to wszystko nazywam! Ale wtedy po prostu byłem w tym, żyłem w tym, nie znałem niczego innego. Więc oni wszyscy byli po prostu tacy jak ja. Czyli różnice, które oczywiście widziałem, były nieistotne. Można powiedzieć - „w istocie nieistotne”.

Kiedy zacząłem pracować w szpitalu psychiatrycznym przyjąłem zupełnie odruchowe założenie, że i tu wszyscy są tacy sami jak ja. Co prawda produkcja myślowa moich pacjentów jest inna - to znaczy treść myśli wydaje się wydaje się ekscentryczna, ale za to sam proces myślowy - taki sam jak u mnie!

No i to właśnie nie! Jest w zasadzie odwrotnie. To proces myślowy jest z gruntu inny. A ostateczny produkt to tylko wtórna sprawa. Jeśli proces inny to i wychodzi co innego. To akurat proste i nie wymaga zastanowienia.

Wniosek, który płynie dla psychiatry jest taki, że trzeba się ćwiczyć w dostrzeganiu tej różnicy w metodzie produkcji myśli, a nie tylko patrzeć na to, że te myśli takie jakieś dziwne. Pacjent może ukrywać dziwność produktu, bo nauczył się już, że na to ludzie patrzą, ale dziwności samej produkcji myślowej prawdopodobnie w ogóle nie da się ukryć! Dowiedzenie się tego zajęło mi ze dwadzieścia lat najmarniej. Pewnie dlatego, że nie jestem zbyt bystry. Ale tak było.

Druga sprawa, która zajęła mi podobnie dużo czasu - Ludzie nie mają napisane na głowie, że są chorzy psychicznie!

Z jakiegoś powodu spodziewałem się, że osoby chore będą miały bardzo wyraźnie stwierdzoną chorobę, tak jakbym spodziewał się dwóch, wyraźnie odgraniczonych populacji. Tak nie jest. Wygląda to na niezgodne z punktem pierwszym, ale tak naprawdę jest jego rozwinięciem po prostu. Ponieważ tym co się najbardziej różni jest sam sposób myślenia, a wcale niekoniecznie jego efekty, zobaczenie choroby psychicznej wymaga niezwykłej uwagi i dużej wprawy. Przy czym kiedy już się zobaczy, to wtedy widać bardzo wyraźnie. Prawdziwym problemem jest moment zobaczenia. I na to też potrzebowałem wielu lat.

Trzecia ważna sprawa, której zrozumienie zabrało mi wiele czasu - w psychiatrii nie ma spraw beznadziejnych. Nigdy nie wolno odpuszczać. Nigdy nie jest za późno. Każdy człowiek może wyzdrowieć. To niestety nie znaczy, że każdy wyzdrowieje, ale to znaczy, że taki jest zawsze cel leczenia. Nie taki, żeby sobie pacjent „jakoś tam przeżył” tylko, żeby wyzdrowiał i był zdrowy (póki ewentualnie znów nie zachoruje, bo i tak może oczywiście być).

Bardzo się boję, że moje mądrości rozczarują Czarnego Piotrusia i jeszcze wiele innych osób. Tak, to są rzeczy oczywiste. Chodzi jednak nie o to, żeby je znać, czy żeby się tych punktów na pamięć nauczyć tylko, jak często mówi nasza siódemkowa (bo ja pracuję na F7 przez całe życie…) Pani Psycholog „trzeba to zinternalizować”. To znaczy, że trzeba tak dogłębnie, wewnętrznie zrozumieć. Ja właściwie niby to wszystko wiedziałem, ale doświadczenia z dzieciństwa mówiły mi jakoś inaczej. Nie zdając sobie z tego sprawy bazowałem raczej na nich. Być może inni nie muszą się tak przeuczać, nie mam pojęcia. W każdym razie to właśnie miałem na myśli mówiąc Pani Karolinie, że zrozumienie niektórych ważnych spraw zajęło mi większość życia.

A kto wie ile mi takich spraw jeszcze zostało…

---

tagi: psychiatria  oczekiwanie  zrozumienie 

	lukasz-swiecicki
	13 września 2024 22:21

13     844    8 zaloguj sie by polubić