Czy zwierzęta chorują psychicznie?

Już za chwilę Wigilia i znowu będziemy mieli być może okazję porozmawiać z naszym psem, należałoby więc wreszcie odpowiedzieć na pytanie Czytelników – czy zaraz po tej rozmowie nie trzeba będzie szukać psychiatry z powodu psiej depresji? To znaczy – czy zwierzęta w ogóle chorują psychicznie?

Nawiasem mówiąc w pełnym zakresie problem może dotyczyć jedynie psów przyznających się do katolicyzmu, ponieważ, jak wynika z nauk mojego sąsiada Jacka, tylko zwierzęta katolickie mówią w Wigilię Bożego Narodzenia ludzkim głosem. W jakim terminie robią to zwierzęta innych wyznań oraz religijnie indyferentne, tego mi sąsiad na razie nie powiedział, a jak mi Jacek nie powie – to nie wiem, bo i skąd? W przypadku zwierząt niemówiących nie ma przynajmniej problemu pilnej wizyty psychiatrycznej – bo nie będą się domagać!

Pominąwszy jednak sprawę wyznania i mówienia. Mogą chorować psychicznie czy nie?

Trzeba by najpierw odpowiedzieć – co to znaczy „chorować psychicznie”? I prawdopodobnie już na tym etapie jesteśmy kompletnie załatwieni. Ale, z drugiej strony, 20 wieków psychiatrii patrzy na nas… (A gdzież tam?? Psychiatria ma wszystkiego ze sto lat z okładem. Okład na głowę zresztą.).

Jest dużo interesujących definicji choroby psychicznej. W tym niektóre są nawet zrozumiałe. A część wydaje się prawdziwa. Poświęcenie się im w tym momencie oznaczałoby, że ze zwierząt musimy zrezygnować. To tylko u Noego na arce mieściło się zwierząt całkiem sporo, w przeciętnym felietonie tyle się nie zmieści.

Przyjmijmy więc definicję Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (tak, wiem, że miewają dziwne pomysły, nic na to nie poradzę). Choroba psychiczna (psychoza) to „znaczne upośledzenie testowania rzeczywistości”. Dla ścisłości trzeba dodać, że stan ten występuje na jawie, a nie we śnie, i przy, w miarę choćby, dobrej świadomości – czyli nieprzytomny nie może mieć psychozy (w czasie swojej nieprzytomności – bo oczywiście mógł podczas psychozy przytomność stracić i może po odzyskaniu świadomości do tej psychozy wrócić, pewnie raczej wróci).

Tylko co to znaczy, że on, ten chory psychicznie, rzeczywistości „nie testuje”? Poznaje ją, widzi, słyszy, raczej nie wychodzi oknem (jeśli już, to nie dlatego, że nie wiedział, że to jest okno), nawet zwykle odpowiada na pytania. Chodzi o to, że w rzeczywistości chorego pojawia się bardzo dużo wtrętów. Rzeczy możliwych w sensie takich, które realnie mogą się wydarzyć, a jednak nieprawdopodobnych.

Przykład z życia – mój pacjent (nie określam płci, chodzi o pacjento-osobę) jest przekonany, że w pracy knuja przeciwko niemu, niby chwalą, ale tylko po to, żeby zrobił fałszywy krok, zrobił się zbyt pewny siebie i podłożył się. Możliwe? Tak.

Dodajmy jednak, że praca jest ciężka, mało atrakcyjna, ale za to bardzo kiepsko płatna. Ciągle szukają do niej ludzi. A pacjent jest wielkim fanem tego co robi. Nadal możliwe, że chcą się go pozbyć intrygą? No, dobra. Możliwe.

Pod koniec roku, przed Bożym Narodzeniem, pacjent dostaje wiadomość, że dostał dużą premię. Przez chwilę, może przez pół godziny, przyznaje mi rację, że mylił się w sprawie intryg. A potem myśli (i mówi) tak: a czemu właściwie akurat teraz dostałem premię? Skąd „oni” w ogóle wiedzą, że ja tu jestem? Czy to nie było tak, że to pan mi to załatwił (w sensie nie „nasz Pan”, tylko ja – Łukasz Święcicki)? Może w celach terapeutycznych (a może i nie terapeutycznych, co?). No bo pan by przecież mógł. Jest pan znany. Możliwe?

Jeśli nadal tak sądzicie, to proszę o kontakt na priv. Będziemy umawiać wizytę.

To jest właśnie zaburzenie testowania rzeczywistości.

Czy takie zaburzenie może się wydarzyć u zwierząt? Zwierzęta, wszystkie, na pewno nie tylko ssaki, doświadczają rzeczywistości w bardzo bogaty sposób. Wiele ich zmysłów jest bardziej rozbudowanych od ludzkich, chociaż myślę, że w jakimś sensie przeceniamy możliwości zwierząt.

Borys z pewnością ma bardzo dobry węch. Jeśli jednak na korytarzu upuszczę psi przysmak, to znalezienie go zajmie Borysowi znacznie więcej czasu niż mi. Prawie zawsze. Nie dlatego, że nadrabiam wzrokiem, tylko dlatego, że ja lepiej mentalizuję.

Po pierwsze – ja wiem z pewnością, że jak upadło to leży. Leży, bo upadło. Moim zdaniem Borys nie przeprowadza takiego rozumowania. Nie mówię, że nie może przeprowadzić, bo pewne eksperymenty wskazują, że to nie przekracza jego możliwości. Co z tego, że nie przekracza? On tej opcji nie włącza automatycznie!

Ja też mógłbym zapłacić składki w Polskim Towarzystwie Psychiatrycznym. To nie przekracza moich możliwości umysłowych, ani finansowych. Ale ja tego nie robię, bo mi to do głowy nie przychodzi. Nie jestem głupszy niż płatnicy składek, tylko mam inne menu w rozumie (tzw. menu z basenu, w dowolnym kojarzeniu słowa „menu”).

Po drugie – ja się błyskawicznie domyślam, gdzie leży chrupka. Mam w głowie jej przypuszczalną trajektorię, choć jestem beznadziejnym bilardzistą, a w wojsku strzelałem w tarczę kolegi (trzeba przyznać, że bardzo celnie, po prostu myślałem, że to ta jest moja..). A Borys w ogóle nie myśli w ten sposób. Borys szuka śladu zmysłowego.

I dlatego – ja szybciej znajdę chrupkę i to ja dostanę depresji. A Borys wolniej i odejdzie zdrów.

No dobrze, ale przecież różne psy głupio się zachowują, potrafią wyć zostawione w domu, sikać nie tam gdzie trzeba, nie daj Boże pogryźć kogoś. Koty to już na ogół zachowują się głupio. A dżdżownice? Nieprzewidywalnie. A mrówy? Jak automaty. A modliszki? Okrutne. A motylki? Powiewne. Rozumiecie już o co mi chodzi?

To wcale nie są głupie czy jakieś inne zachowania zwierząt. Zwierzęta zachowują się racjonalnie, to nasze oczekiwania wobec zwierząt mogą być bardzo mało adekwatne, obciążone różnymi uprzedzeniami lub durnymi założeniami.

Dobrzy behawioryści, którzy wcale nie są zwierzęcymi psychiatrami, tylko specjalistami od zachowań zwierząt (a to zupełnie nie to samo!!) wiedzą, że korygować należy właścicieli zwierząt, a nie same zwierzęta.

Moja odpowiedź na pytanie postawione w tytule brzmi: zwierzęta, doznają rzeczywistości, ale nie zajmują się jej testowaniem czyli mentalizowaniem. Nie nadają hipotetycznych sensów. A w związku z tym psychicznie nie chorują, choć czasem źle się czują z nami naszymi przerośniętymi bańkami.

Jutro mam zamiar omówić to z Borysiem. W opinii naszego wspólnego przyjaciela (mojego i Borysia), księdza Andrzeja, Boryś zrobił postępy w wierze i być może będzie to pierwsza Wigilia podczas której jednak będzie chciał omówić ze mną sprawy przysmaków. Ja zresztą nie mam sobie nic do zarzucenia i nie kupuje niczego, czego sam bym nie zjadł, gdybym miał lepsze zęby.

Jeszcze raz pozdrawiam Was wszystkich i zwierzynę Waszą!

---

tagi: zwierzęta  wigilia  choroba psychiczna 

	lukasz-swiecicki
	24 grudnia 2021 12:50

11     970    12 zaloguj sie by polubić